Data publikacji w serwisie:

Żywotność a wyrażenia językowe w historii języka szwedzkiego

Żywotność, określenie czy dany rzeczownik nazywa przedmiot nieożywiony czy zwierzę lub osobę, ma znaczny wpływ na wyrażenia językowe. W niniejszym projekcie rozważam rolę jaką żywotność pełni w wyrażeniach tzw. anafory pośredniej, kiedy dany referent pojawia się w tekście po raz pierwszy, jednak od razu przedstawiony jest jako znany, w językach, w których jest taka możliwość wyrażany jest formą określoną. W języku szwedzkim rodzajnik określony wykształca się między 1250 a 1450 rokiem. W tym okresie anafora pośrednia czasem określana jest poprzez rodzajnik, czasem poprzez zaimek dzierżawczy, a czasem brak jakiegokolwiek określenia. Wyniki projektu wskazują, że wybór właściwej formy jest uwarunkowany żywotnością wyrażenia kotwiczącego oraz anaforycznego.

Żywotność, określenie czy dany rzeczownik nazywa przedmiot nieożywiony czy zwierzę lub osobę, ma znaczny wpływ na wyrażenia językowe. I tak zdanie 'Jan pocałował Marię w policzek', jest poprawne i naturalne, podczas gdy zdanie 'Papież pocałował lotnisko w płytę' brzmi komicznie - ponieważ językowo inaczej traktujemy referentów ożywionych (Maria) i nieożywionych (lotnisko) - w tym drugim przypadku prawidłowa forma to 'Papież pocałował płytę lotniska'.

W niniejszym projekcie rozważam rolę jaką żywotność pełni w wyrażeniach tzw. anafory pośredniej, kiedy dany referent pojawia się w tekście po raz pierwszy, jednak od razu przedstawiony jest jako znany, w językach, w których jest taka możliwość wyrażany jest formą określoną, np. I took a taxi to the airport, the driver was a nice young man.

W języku szwedzkim rodzajnik określony wykształca się między 1250 a 1450 rokiem. W tym okresie anafora pośrednia czasem określana jest poprzez rodzajnik, czasem poprzez zaimek dzierżawczy, a czasem brak jakiegokolwiek określenia. Wyniki projektu wskazują, że wybór właściwej formy jest uwarunkowany żywotnością wyrażenia kotwiczącego (np. a taxi w przykładzie powyżej) oraz anaforycznego (np. the driver w przykładzie). Dla par nieożywionych początkowo brak określników, ostatecznie stabilizuje się użycie rodzajnika określonego z wyrażeniem anaforycznym, zaś dla par ożywiony w wyrażeniu kotwiczącym i nieożywiony w wyrażeniu anaforycznym przez dłuższy czas konkurują ze sobą formy dzierżawcze i określone.

Wyniki wskazują, że wyrażenia odnoszące się do bytów ożywionych kotwiczą wyrażenia anaforyczne o większej różnorodności relacyjnej, co przekłada się na większą różnorodnością w planie wyrażania.