Patrycja Przewoźna, Krzysztof Mączka, Marcin Mielewczyk, Adam Inglot, Piotr Matczak: Ranking ecosystem services delivered by trees in urban and rural areas Ambio 2022, 51:2043–2057 (https://doi.org/10.1007/s13280-022-01722-2)
Coraz częściej słyszy się o konieczności chronienia drzew i zwiększania ich liczby ze względu na wielość korzyści ekosystemowych, które zapewniają. Są to między innymi: zapewnienie ochrony przed słońcem, wpływ na retencję, oczyszczanie powietrza, wspieranie walki ze zmianami klimatycznymi przez magazynowanie CO2, czy wreszcie stwarzanie przestrzeni rekreacji wpływających korzystnie na nasze zdrowie i samopoczucie. Jednak kiedy przychodzi co do szczegółowych decyzji podejmowanych w tym zakresie zarówno przez przedstawicieli administracji publicznej jak i osoby prywatne, temat okazuje się dużo bardziej skomplikowany. Choć każde drzewo jest na wagę złota, czasem wycinki nie da się uniknąć, zwłaszcza w przypadku chorych drzew zagrażających zdrowiu i życiu ludzi. Często zdarzają się wycinki, które budzą wiele kontrowersji. Również decyzje związane z nowymi nasadzeniami, nie zawsze są w pełni akceptowalne (czy to przez ekologów, czy to przez odbiór społeczny). Jak więc zarządzać drzewami, by robić to dobrze i w optymalny sposób wykorzystać ich potencjał?
Temu zagadnieniu poświęcone były badania, których wyniki opisała dr inż. Patrycja Przewoźna wraz z zespołem współautorów w renomowanym czasopiśmie Ambio (DOI: 10.1007/s13280-022-01722-2). Było to studium dwóch przypadków - miejskiej gminy Racibórz (województwo śląskie) i wiejskiej części gminy wiejsko-miejskiej Nysa (województwo opolskie). Dotyczy on porównania znaczenia 17 korzyści dostarczanych przez drzewa w obydwóch obszarach w oparciu o wiedzę ekspercją (zarówno przedstawicieli lokalnej administracji, jak i leśników, przedstawicieli ekologicznych organizacji pozarządowych oraz naukowców).
W wyniku przeprowadzonych badań powstały dwa rankingi świadczeń ekosystemowych zapewnianych przez drzewa w każdym z tych obszarów, a na ich podstawie opracowano sugestie dotyczące skuteczniejszego zarządzania nimi na terenach miejskich i wiejskich. Udało się również wskazać osiem kluczowych korzyści, które powinny być analizowane w pierwszej kolejności, gdy podejmowane są decyzje związane z zarządzaniem zielenią, bez względu na typ gminy, której dotyczą. Publikacja prezentuje opis nowego podejścia badawczego, pozwalającego na wskazanie najważniejszych korzyści ekosystemowych dostarczanych we wskazanej społeczności, uwzględniającego kontekst lokalny.
Publikacja ta jest rezultatem badań realizowanych w ramach grantu NCN (nr 2017/25/B/HS6/00954) przez interdyscyplinarny zespół prof. UAM dr hab. Piotra Matczak, obejmujący specjalistów różnych wydziałów Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, a także Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie oraz Politechniki Gdańskiej. Projekt obejmował różne aspekty związane z zarządzaniem drzewami na obszarach miejskich i wiejskich, ze szczególnym uwzględnieniem gruntów prywatnych. Więcej szczegółów dotyczących tych badań można znaleźć na stronie projektu: itre-es.com.
