Półrolniczak, Marek, and Leszek Kolendowicz. "The influence of weather and level of observer expertise on suburban landscape perception." Building and Environment (2021).
W pracy Marka Półrolniczaka i Leszka Kolendowicza przeanalizowano, czy rodzaj pogody i wiedza specjalistyczna w kwestiach związanych z krajobrazem mogą wpływać na sposób, w jaki ludzie postrzegają krajobraz podmiejski. Na podstawie eksperymentu okulograficznego, przeprowadzonego w postaci rzadko praktykowanych badań terenowych, można stwierdzić, że w wyniku procesu edukacyjnego zmienia się odpowiednio nasz sposób patrzenia na środowisko, w tym sposób, w jaki postrzegamy krajobraz. Dodatkowo, podczas procesu obserwacji prowadzonego w rzeczywistym krajobrazie, na obserwatora znaczny wpływ mają warunki pogodowe.
Uzyskane wyniki badań wskazują, że:
- Niezależnie od wiedzy fachowej na postrzeganie krajobrazu podmiejskiego ma wpływ typ pogody. Fiksacje i sakady przy pogodzie pozytywnej (słoneczna pogoda wyżowa z małą prędkością wiatru) są znacznie krótsze, natomiast rozkład intensywności postrzegania jest inny niż przy pogodzie negatywnej. Oznacza to, że pozytywna pogoda sprzyja bardziej efektywnemu wyszukiwaniu, przetwarzaniu i rozumieniu informacji w procesie eksploracji krajobrazu.
- Znaczące różnice między ekspertami a laikami dotyczące fiksacji i sakad stwierdzono podczas dobrej pogody, zwłaszcza jeśli chodzi o obserwację centralnych obszarów zainteresowania badanego krajobrazu. Ta część krajobrazu jest najbardziej zróżnicowana pod względem detali, kształtów, kontrastów i kolorów. Negatywna pogoda może z kolei zmniejszyć różnice w postrzeganiu krajobrazu przez ekspertów i laików.
- Percepcja krajobrazu rozpatrywana oddzielnie dla grupy ekspertów lub laików różni się znacząco w zależności od fiksacji i sakad w obu typach pogody.
- Na rozpiętość wizualną krajobrazu dla ekspertów nie ma znaczącego wpływu pogoda. Postrzegają oni krajobraz znacznie szerzej niż laicy, zarówno przy pozytywnej, jak i negatywnej pogodzie, i nie ma znaczących różnic w rozpiętości wizualnej przy porównywaniu negatywnej i pozytywnej pogody w odniesieniu do samej grupy ekspertów. Oznacza to, że bodziec pogodowy jest niewystarczający jako czynnik do modyfikacji rozkładu natężenia spojrzenia krajobrazu lub zakłócenia holistycznego podejścia do analizy krajobrazu przez osobę o ugruntowanej wiedzy eksperckiej.
Biorąc pod uwagę powyższe wyniki badań w odniesieniu do znaczących różnic w postrzeganiu krajobrazu pomiędzy ekspertami w dziedzinie krajobrazu a laikami, możemy wskazać na pozytywny typ pogody jako lepiej przystosowany do badań percepcji krajobrazu przez różne typy odbiorców lub oceny krajobrazu przez jego potencjalnych użytkowników. Jednak pomimo tego, że eksperci oceniają krajobraz inaczej niż laicy, obie grupy powinny być brane pod uwagę przy podejmowaniu decyzji i kształtowaniu polityki związanej z zarządzaniem środowiskiem.
