Zduniak P., Bocheński M., Maciorowski G. 2021. How littered are birds’ of prey nests? Study of two sympatric species. Science of the Total Environment 790: 148079;
Człowiek wytwarza ogromną liczbę różnorodnych produktów, które z upływem czasu stają się odpadami. Tylko część z nich szybko się rozkłada albo podlega powtórnemu przetworzeniu. Jednak większość, szczególnie, gdy są to produkty z tworzyw sztucznych, kumuluje się w środowisku, wpływając na organizmy, które w nim występują. Bardzo wyraźnie widać ten problem w środowiskach morskich. W przypadku środowisk lądowych nie jest on aż tak widoczny, ponieważ śmieci są w nich znacznie bardziej rozproszone, a to z kolei utrudnia ocenę stopnia zanieczyszczenia i jego wpływ na ekosystemy lądowe.
W publikacji dra hab. Piotra Zduniaka z Zakładu Biologii i Ekologii Ptaków UAM, dra Marcina Bocheńskiego z Uniwersytetu Zielonogórskiego oraz dra hab. Grzegorza Maciorowskiego z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu przedstawiono problem zanieczyszczenia środowisk lądowych w oparciu o analizę występowania odpadów antropogenicznych w gniazdach dwóch gatunków ptaków szponiastych – kani rudej i kani czarnej. Obydwa gatunki, podobnie jak większość ptaków szponiastych, stanowią rzadki element ekosystemów lądowych. Ponieważ zajmują najwyższe pozycje w swoich łańcuchach troficznych, uchodzą za dobre wskaźniki jakości środowiska.
Przeprowadzona analiza wykazała występowanie odpadów wytwarzanych przez człowieka we wszystkich zbadanych gniazdach obu gatunków. Średnia liczba śmieci przypadająca na pojedyncze gniazdo to 31 sztuk, a ich maksymalna liczba aż 66. Z kolei średnia powierzchnia śmieci w badanym gnieździe wyniosła 0,44 m2, a łączna powierzchnia odpadów w najbardziej zaśmieconym gnieździe aż 0,83 m2. Biorąc pod uwagę fakt, ze średnia powierzchnia badanego gniazda to 0.45 m2, uzyskane wartości należy uznać za bardzo wysokie. Ponadto, aż 71% zidentyfikowanych śmieci (65% ich powierzchni) stanowiły odpady plastikowe.
Wyniki przeprowadzonych badań pokazują, że w siedliskach lęgowych obu gatunków kań śmieci jest dużo i są one dla nich ławo dostępne. Mimo że ptaki uznawane są za wskaźniki jakości środowiska, wiedza na temat wpływu zanieczyszczenia środowiska na ich populacje jest nadal ograniczona. Dlatego autorzy zwracają uwagę na potrzebę dalszych badań nad odpadami antropogenicznymi w gniazdach ptaków, zwłaszcza drapieżników. Pozwoli to na lepsze poznanie funkcjonowania ekosystemów znajdujących się pod silną presją antropogeniczną, której skutkiem jest postępująca degradacja środowiska i jego zanieczyszczenie.