Data publikacji w serwisie:

Otwarta baza danych form polodowcowych dla obszaru północno-zachodniej Polski

Szuman, I., Kalita, J. Z., Ewertowski, M. W., Clark, C. D., Livingstone, S. J., and Kasprzak, L.: GIS dataset: geomorphological record of terrestrial-terminating ice streams, southern sector of the Baltic Ice Stream Complex, last Scandinavian Ice Sheet, Poland, Earth Syst. Sci. Data, 13, 4635–4651. 2021

DOI: 10.5194/essd-13-4635-2021

Pozornie monotonny i mało urozmaicony obszar Polski północno-zachodniej nabiera zupełnie innego wyrazu kiedy przyjrzymy mu się z bliska, a do tego jeszcze z kilku kierunków. W tym celu przydatny może się okazać trójwymiarowy cyfrowy model rzeźby terenu. Dopiero od kilku lat mamy dostęp do bardzo dokładnych danych z lotniczego skaningu laserowego dla tak dużych obszarów i to właśnie te dane pozwoliły na szczegółowe rozpoznanie form polodowcowych – form, które powstały na naszych ziemiach około 20 000 lat temu i od początku XX wieku nieustannie fascynują wielu badaczy.

W ramach projektu Rekonstrukcja zdarzeń glacjalnych w czasie zlodowacenia Wisły na terenie Polski centralno-zachodniej, przeanalizowano obszar o powierzchni 65 000 km2. Przeszukiwano piksel po pikselu, a każdy  z nich odpowiadał obszarowi 40x40 cm w terenie. Efektem analiz jest baza danych zawierająca 5431 form glacjalnych lub ich fragmentów, która dostępna jest tu. Baza danych zawiera między innymi mega-skalowe glacjalne lineacje przedstawione za załączonej rycinie, na których wzniesione jest miasto Poznań.

Badania form polodowcowych mogą przyczynić się dokładniejszego poznania lądolodu skandynawskiego, wraz z jego arteriami szybko płynącego lodu, zwanymi strumieniami lodowymi, które potrafią przetransportować wielkie ilości lodu z wnętrza lądolodu na jego peryferia. Ponieważ dostęp do współczesnych form polodowcowych na Antarktydzie czy Grenlandii jest ograniczony, wykorzystanie śladów pozostawionych przez ich zamierzchłe, plejstoceńskie odpowiedniki pozwala na lepsze zrozumienie i predykcję odpowiedzi lądolodów na zmiany klimatu. Jest to o tyle istotne, że współcześnie lądolody są kluczowym czynnikiem wpływającym na globalne zmiany poziomu mórz i oceanów.