Artykuł przygotowany został w formie 'perspective paper'. Oznacza to, że na podstawie danych empirycznych prezentuje analizę aktualnych zagadnień oraz formułuje tezy pod dyskusję. Dodatkowo, wskazuje na potrzebę dalszych badań nad fenomenem nierówności energetycznych. Główna teza artykułu głosi, że wzrost nierówności energetycznych będzie utrudniał proces zielonej transformacji energetycznej.
Klitkou A., Pluciński P., Baranowski M., Otto I. (2023). Calling energy inequalities into the transition agenda. Energy Research & Social Science, Volume 101, July 2023, 103144. https://doi.org/10.1016/j.erss.2023.103144
Pełnoskalowa inwazja Rosji na Ukrainę w roku 2021 i kryzys energetyczny jaki wywołała, zintensyfikowały już i tak trudne wyzwania transformacji energetycznej oraz polityk klimatycznych. Sprowokowały też pytania o to, jak wpłyną one na transformację energetyczną. Rozważane w tym aspekcie są rozmaite scenariusze: od hipotezy przyspieszenia transformacji poprzez inwestycje w zieloną energię po jej obstrukcję, wskutek zwiększonego wykorzystania paliw kopalnych.
Niemniej, zarówno w piśmiennictwie naukowym jak też w publicznych dyskusjach wokół przywołanych problemów zdecydowanie rzadziej zwraca się uwagę na ujawniające się coraz wyraźniej nierówności energetyczne. Zaobserwować je można zarówno między jednostkami i gospodarstwami domowymi doświadczającymi kryzysu, jak również między krajami. W artykule przedstawiono analizę trzech wymiarów nierówności energetycznych związanych ze skokowym wzrostem cen energii i konsekwencjami w postaci wzrostu kosztów życia, wzmagającą się rywalizacją o rzadkie minerały niezbędne do realizacji zielonej transformacji oraz odpowiedziami w postaci antykryzysowych polityk energetycznych. Postawiono tezę, że wzrost nierówności energetycznych będzie utrudniał proces zielonej transformacji energetycznej.
Posłużono się przykładem trzech krajów: Niemiec, Norwegii i Polski. Kraje te, z jednej strony, reprezentują różne systemy społeczno-gospodarcze i reżimy energetyczne oraz stoją przed innymi wyzwaniami. Pomimo tych różnic, wybuch wojny pokazuje potrzebę wspólnej agendy politycznej, aby uniknąć negatywnych reperkusji, takich jak kryzysy spójności społecznej czy zagrożenia dla realizacji celów zielonej transformacji.
