Marcin Krzysztof Dziuba, Lechosław Kuczyński, Łukasz Wejnerowski, Sławomir Cerbin, Justyna Wolińska. 2021. Countergradient variation concealed adaptive responses to temperature increase in Daphnia from heated lakes. Limnology and Oceanography, 66(4): 1268-1280. https://doi.org/10.1002/lno.11680
Przewiduje się, że postępujące globalne ocieplenie klimatu spowoduje redukcję wielkości ciała bezkręgowców wodnych. Do przetestowania tej hipotezy, wykorzystano system pięciu jezior, które są włączone w system chłodzenia bloków energetycznych zespołu elektrowni Pątnów-Adamów-Konin. Temperatura wody w tych jeziorach jest podniesiona o 3 do 4 °C, co odpowiada przewidywanemu wzrostowi temperatury pod koniec tego stulecia. Jako organizm modelowy wykorzystano Daphnia z kompleksu gatunków Daphnia longispina, które zasiedlają zarówno jeziora podgrzane jak i te o normalnej temperaturze. Nie stwierdzono istotnych różnic między zespołami z jezior podgrzanych i kontrolnych w wielkości osobników i reprodukcji, niemniej jednak, dafnie z jezior podgrzanych wykazywały szerszy zakres tolerancji termicznej. Ponadto, wykazano, że dafnie z podgrzanych jezior ewoluowały w kierunku większych rozmiarów ciała, co wydaje się być sprzeczne z powszechnie akceptowaną teorią. Jednak duże rozmiary są przystosowawcze podczas cieplejszych zim, kiedy to dafnie zimują nie tworząc form przetrwalnikowych.
Badania przedstawione w powyższej publikacji były realizowane w ramach grantu NCN (nr 2015/17/N/NZ8/01570) oraz diamentowego grantu z MNiSW (nr DI2012014242), których beneficjentem był główny autor pracy, dr Marcin Krzysztof Dziuba, pracujący aktualnie na University of Michigan. W skład zespołu realizującego niniejsze badania wchodzili również prof. UAM dr hab. Lechosław Kuczyński (Pracownia Ekologii Populacyjnej, Wydział Biologii UAM), prof. UAM dr. hab. Sławomir Cerbin i dr Łukasz Wejnerowski (Zakład Hydrobiologii, Wydział Biologii UAM) oraz prof. dr. Justyna Wolińska (Freie Universität Berlin; Leibniz Institute of Freshwater Ecology and Inland Fisheries, Berlin).