Skrzypek, Dominika, Alicja Piotrowska & Rafał Jaworski. 2021. The diachrony of definiteness in North Germanic. Brill’s Studies in Historical Linguistics 14. Leiden: Brill. ISBN: 978-90-04-43603-9. https://brill.com/display/title/58312
Języki skandynawskie, podobnie jak język angielski, posługują się rodzajnikami, które wyznaczają kategorie określoności i nieokreśloności. Innymi słowy, rodzajniki wskazują na to, czy temat rozmowy jest znany i specyficzny dla rozmówców, czy raczej rozmowa jest o czymś nowym lub niespecyficznym. W wielu językach rodzajniki występują przed rzeczownikami, jak w języku angielskim (the girl ‘[ta] dziewczyna’, a girl ‘[jakaś] dziewczyna’). W językach skandynawskich w taki właśnie sposób zachowuje się rodzajnik niekreślony (w języku szwedzkim: en flicka ‘[jakaś] dziewczyna’), jednak rodzajnik określony występuje po rzeczowniku w postaci sufiksu (w języku szwedzkim: flicka-n ‘[ta] dziewczyna’).
We wczesnej historii języków skandynawskich rodzajniki nie występowały, podobnie jak we współczesnym języku polskim. Rodzajniki wykształciły się w procesie nazywanym gramatykalizacją. Proces ten polega na stopniowej przemianie danego wyrazu leksykalnego (na przykład zaimków wskazujących, odpowiadających polskim zaimkom ten, tamten) w element gramatyczny, który musi towarzyszyć rzeczownikom. Proces ten miał miejsce między XIII a XVI wiekiem w językach skandynawskich.
W książce autorstwa prof. Dominiki Skrzypek, dr Alicji Piotrowskiej i dra Rafała Jaworskiego opisano wyniki badań na temat rozwoju rodzajników określonych i nieokreślonych w historii języka duńskiego, szwedzkiego i islandzkiego. Przedmiotem badań były teksty średniowieczne, między innymi prawa poszczególnych landów, które są najstarszymi rodzimymi tekstami spisanymi alfabetem łacińskim na terenie Skandynawii. Autorzy, łącząc metody jakościowe tradycyjne dla językoznawstwa historycznego z najnowszymi metodami ilościowymi, przeprowadzili szczegółową analizę kontekstów, w których rodzajniki pojawiają się najwcześniej i najczęściej. Dzięki zastosowanym modelom statystycznym Autorzy odkryli czynniki, które w wyraźny sposób wpłynęły na ukształtowanie się rodzajników w konkretnych kontekstach. Do wspomnianych czynników należą przede wszystkim czynniki pragmatyczne – rodzajniki pojawiały się najchętniej przy rzeczownikach nazywających osoby lub przedmioty ważne w danej wypowiedzi, na które nadawca chciał w szczególny sposób zwrócić uwagę odbiorcy. Opisane badania w empiryczny, statystyczny sposób potwierdziły zatem wcześniejsze intuicje badaczy języków skandynawskich.