Data publikacji w serwisie:

Facebook z XVI wieku - Sztambuchy jako media społecznściowe

W ramach konferencji 67th Annual Meeting of the Renaissance Society of America (13-15 kwietnia 2021), która była organizowana w formie zdalnej, dr Robert T. Tomczak z Wydziału Historii wygłosił referat dotyczący badania sztambuchów (albumów przyjaźni) z XVI wieku jako źródeł historycznych stanowiących dawne media społecznościowe.

Dr Robert T. Tomczak z Wydziału Historii jako członek The Renaissance Society of America wygłosił na konferencji 67th Annual Meeting of the Renaissance Society of America (13-15 kwietnia 2021) referat pod tytułem Alba amicorum as a Source for Student Peregrinations: Poles in Basel in the Sixteenth Century w ramach panelu: Knowledge Transfer and University Studies in Western and Eastern Europe, którego organizatorami byli: Valentina Lepri (Polska Akademia Nauk, Warszawa), Lucie Storchová (Akademia Nauk Republiki Czeskiej, Praga) oraz Farkas Gábor Kiss (Eötvös University, Budapeszt).
Celem wystąpienia dr. Tomczaka było przedstawienie sztambuchów (alba amocirum) jako zjawiska kulturowego, które upowszechniło się w drugiej połowie XVI wieku i wynikało z chęci budowania osobistej sieci kontaktów akademickich przez ich właścicieli. Sztambuchy, zwane też albumami przyjaźni były bowiem niewielkimi, poręcznymi pamiętnikami, do których wpisywali się koledzy ze studiów, profesorowie, nauczyciele czy też napotkane na podróżniczej drodze znane oraz interesujące właściciela sztambucha osobistości. Albumy te były najczęściej wielojęzyczne, artystycznie projektowane i bogato ilustrowane. Zostały zaś stworzone w celu autoprezentacji i upamiętnienia bogatej młodości, ale miały również ilustrować sieci relacji społecznych danego właściciela sztambucha oraz służyć mu jako listy polecające podczas pobytów w kolejnych odwiedzanych miastach. Miały więc rolę medium społecznościowego i można zaryzykować stwierdzenie, że stanowiły medium podobne do dzisiejszego Facebooka, gdyż również umożliwiały późniejsze kontakty, tworzenie sieci i grup, dzielenie się swoimi przemyśleniami, a czasem także żartobliwymi spostrzeżeniami. Dzięki nim można zatem prześledzić trasę wędrówki studentów, krąg ich przyjaciół i nauczycieli, a także zainteresowania naukowe (transfer wiedzy). Sztambuchy należą zatem do perspektywicznych (i atrakcyjnych wizualnie) źródeł historycznych pozwalających na badanie mobilności studentów oraz sieci ich kontaktów akademickich w okresie XVI-XVIII wieku.
W swoim referacie dr Tomczak pokazał użyteczność tych źródeł na przykładzie Polaków, którzy studiowali w XVI wieku na Uniwersytecie w Bazylei i weszli w kontakt z tamtejszymi studentami i profesorami (np. Jan Jakub Grynaeus, Jakub Zwinger), którym wpisywali się do sztambuchów. Dr Tomczak odtworzył na przykładzie sztambuchów przechowywanych w Bazylei sieci kontaktów polskich studentów z uczonymi w Bazylei w XVI wieku, a wyniki swoich badań przedstawił na wspomnianej konferencji.