Data publikacji w serwisie:

Austriacka proza wczesnych lat powojennych jako awangarda obrachunku z wojną i ideologią nazistowską

Prof. UAM dr hab. Sławomir Piontek z Instytutu Filologii Germańskiej wziął udział w konferencji amerykańskiego Austrian Studies Association poświęconej tematowi „War and Democracy in Austrian History and Culture”. Konferencja odbyła się w dniach 12 – 15 kwietnia 2022 r. w Nowym Orleanie.

Coroczna konferencja Austrian Studies Association to największa pozaeuropejska konferencja poświęcona badaniom nad Austrią, na której spotykają się najważniejsi (nie tylko) amerykańscy naukowcy w tej dziedzinie: literaturoznawcy, kulturoznawcy, historycy, socjologowie, politolodzy.

Na tegorocznym zjeździe prof. Piontek w referacie pt. „Prosaliteratur der frühen Nachkriegszeit in Österreich als Avantgarde der Auseinandersetzung mit Kriegs- und NS-Identitäten (1945-1960)” przedstawił analizy prozy tzw. „młodego pokolenia” w Austrii, pisarzy, których debiut literacki przypadł na wczesne lata po drugiej wojnie światowej. Teksty tego pokolenia, uznawanego za mniej innowacyjne pod względem literackim, nie wzbudzały w drugiej połowie XX wieku większej uwagi w literaturoznawstwie austriackim, dopiero od kilku lat zauważyć można renesans zainteresowania nimi. Na podstawie tekstów kilkunastu powieści prof. Piontek prezentował, że literatura młodych weteranów już w pierwszych latach powojennych podejmowała tematy, których ze względu na ówczesną skomplikowaną sytuację polityczną Austrii starannie unikano w dyskursach politycznych, jak również w publicznych dyskursach medialnych czy społecznych (np. fascynacja narodowym socjalizmem w okresie Trzeciej Rzeszy, udział w wojnie po stronie hitlerowskich Niemiec, istnienie obozów koncentracyjnych, masowe gwałty na austriackich kobietach dokonywane przez Armię Czerwoną). W ten sposób fikcjonalna proza istotnie przyczyniała się do rozładowania emocjonalnych napięć powstałych zarówno w zbiorowej, jak i indywidualnej przestrzeni doświadczeń. Innowacyjność referatu polegała również na tym, że odwoływał się on do wielu nieznanych lub już zapomnianych tekstów spoza zwyczajowego kanonu germanistycznego i wskazywał na ich znaczenie dla ówczesnej rzeczywistości społecznej. Nieoczekiwanym i gorzkim dopełnieniem przewodniego tematu konferencji „Wojna i demokracja” oraz szczególnie tematu referowanego przez prof. Piontka stała się wojna w Ukrainie, która przywołała do świadomości aktualność podejmowanego zagadnienia – w powojennej Ukrainie znaczna część obrachunku i przepracowania wojennej traumy z pewnością dokonywać się będzie w obrębie i za pomocą literackiej fikcji.

Prof. Piontek od kilku lat regularnie bierze udział w konferencjach Austrian Studies Association. Wygłoszone referaty i nawiązane kontakty sprawiły, że w 2018 r. otrzymał propozycję kandydowania do zarządu ASA i głosami członków stowarzyszenia został wybrany na kadencję 2018 – 2020. Dzięki jego staraniom pierwsza europejska konferencja ASA organizowana poza Austrią odbyła się w dniach 1 – 4.08.2021 r. na UAM w Poznaniu.